Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), uzun süredir tartışılan "kampüs okul" projesini uygulamaya koymaya hazırlanıyor. Proje kapsamında okullar bir işletme gibi çalışacak, eğitim ve hizmetler özel sektör eliyle sunulacak. Bu gelişme, eğitimin özelleştirilmesine yönelik endişeleri artırıyor.
Kampüs Okullar İşletme Modeliyle Çalışacak
MEB tarafından hayata geçirilecek kampüs okulları, bir işletme modeli ile yönetilecek. Bakanlık tarafından hazırlanan yönergeye göre, okulların ihtiyaçları kampüs bünyesindeki ortak alanların kira gelirleriyle karşılanacak. Kira gelirlerinin %80’i okul aile birliklerine, %20’si ise kampüs müdürlüğüne aktarılacak. Temizlik, güvenlik, yemek ve taşıma gibi hizmetler özel sektör tarafından sağlanacak ve bu hizmetlerin ücreti öğrencilere yansıtılacak.
Proje kapsamında farklı eğitim seviyelerinden okullar, aynı kampüs içinde toplanacak. Fen lisesi, mesleki teknik Anadolu lisesi, imam hatip lisesi gibi okullar bir arada olacak. Ancak bu okulların işletme modeliyle çalışması ve kamusal eğitimin paralı hale getirilmesi, eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da derinleştirecek.
NEET Oranları Artıyor
Proje, Türkiye’nin OECD ülkeleri arasında en yüksek "ne eğitimde ne istihdamda" (NEET) genç oranına sahip olduğu bir dönemde gündeme geliyor. Türkiye’de 15-29 yaş aralığındaki gençlerin dörtte biri ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor. Rapora göre, özellikle yükseköğrenim mezunu gençler arasında NEET oranı %32’ye ulaşmış durumda. Gençlerin eğitimden kopuşunun ekonomik ve sosyal haklarını tehdit ettiği belirtilirken, MEB’in bu tür politikalarla eğitim sistemini özelleştirmesi eleştiriliyor.
Kamu Arazileri Satılacak mı?
Proje kapsamında, mevcut liselerin ve okulların kampüslere taşınmasıyla boşalacak araziler üzerinde ne yapılacağı da tartışma konusu. Örneğin, Bursa'nın Osmangazi ilçesinde kamuya ait iki okul arazisinin yap-işlet-devret modeli ile inşa edilen okullarla birlikte satışa çıkarıldığı biliniyor. Bu durum, kamuya ait arazilerin özel sektöre devredileceği endişelerini artırıyor.
Şehir Hastaneleri Modeli Eğitime Uyarlanıyor
Kampüs okul projesi, şehir hastaneleri modeliyle benzerlik taşıyor. Tıpkı şehir hastanelerinin merkezi hastaneleri devre dışı bırakarak sağlık hizmetlerini piyasaya açması gibi, kampüs okulları da merkezi okulları taşımayı ve kamusal eğitimi özelleştirmeyi amaçlıyor. Ulaşımı zor yerlerde kurulan bu okullar, öğrencilerin barınma ve ulaşım masraflarını artırarak eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da büyütebilir.
Eğitimde Özelleştirme Yaygınlaşıyor
Kampüs okul projesi, Türkiye’de özel okul sayısının hızla arttığı bir dönemde uygulanıyor. Özel okullaşma, kamu kaynaklarıyla teşvik edilerek %24 oranına ulaşmış durumda. Kamu okulları ise çeşitli adımlar ve ek ücretlerle yarı özelleştirildi. Kayıt parası, katkı payı gibi uygulamalarla kamu eğitimi de paralı hale getiriliyor.