Gündem

Türk Telekom Özelleştirmesinde Büyük Kayıp

Türk Telekom’un 2005 yılında özelleştirilmesi, Ojer Telekom (OTAŞ) tarafından yapılan milyar dolarlık borçlarla devasa kayıplara yol açtı. Bankalar, OTAŞ'ın ülkeyi terk etmesinin ardından hâlâ zararlarını karşılamaya çalışıyor.

Türkiye'nin stratejik kamu şirketlerinden biri olan Türk Telekom (TT), 2005 yılında Lübnanlı Hariri ailesi ve Suudi ortağına ait Ojer Telekom’a (OTAŞ) satıldı. Bu özelleştirme, kamuoyunda ciddi tepkilere ve yıllarca süren finansal kayıplara neden oldu. OTAŞ, TT'yi satın aldıktan sonra 1.4 milyar dolarlık ilk taksitin dışında herhangi bir ödeme yapmadan şirketin yıllık kârından 6.5 milyar dolar kazanç sağlayarak Türkiye’den ayrıldı. OTAŞ’ın ülkeyi terk etmesinin ardından, geriye Türk bankalarına devasa borç yükü altında bir Türk Telekom kaldı.

Devir İşlemi TT’nin Kasasından Yapıldı

2000 ve 2001 yıllarında yapılan özelleştirme girişimleri başarısız olmuşken, 2005’te AKP hükümeti döneminde TT'nin yüzde 55 hissesi için ihale düzenlendi. İhaleyi kazanan OTAŞ, 6.5 milyar dolarlık teklif verdi. Devir işlemi esnasında TT'nin kasasında bulunan 2 milyar dolar, devir masraflarının karşılanması için kullanıldı. 2006 yılında ilk taksit olan 1.4 milyar doları ödeyen OTAŞ, 2007 yılında Türk bankalarından 4.75 milyar dolar kredi alarak geri kalan ödemeleri de tamamladı. Ancak, TT hisselerini rehin vererek aldığı bu kredileri geri ödemeyince Türk Telekom’un bankalar üzerinden dolandırıldığı gerçeği ortaya çıktı.

Hariri’nin Ülkeyi Terk Etmesi ve Devasa Zararlar

OTAŞ'ın başkanı Saad Hariri, 18 Aralık 2016 ile 21 Ocak 2020 tarihleri arasında Lübnan Başbakanı olarak görev yaptı. Hariri, ülkesinde de benzer iddialar nedeniyle protestolarla karşı karşıya kalmış ve 2020 yılında istifa etmek zorunda kalmıştı. OTAŞ, Türk Telekom’un özelleştirilmesinin ardından 12 yıl boyunca süregelen bir finansal düzenlemeyle 6.5 milyar dolarlık temettüyü yurt dışına çıkardı. 2006-2018 arasında TT'nin net 18.6 milyar TL’lik kârı üzerinden elde edilen 10.6 milyar liralık (yaklaşık 6.5 milyar dolar) temettü OTAŞ’a aktarıldı.

Bakır Kablo Satışı ve Yolsuzluk İddiaları

Özelleştirme sonrası gündeme gelen bir diğer konu ise Türkiye’nin dört bir yanını kaplayan 35 milyon kilometrelik bakır kablonun satışıydı. OTAŞ yönetimindeki Türk Telekom, yer altındaki bakır kabloları satarak yerine fiber kablo döşemeye başladı. Bu operasyonla OTAŞ, bakır fiyatlarının yüksek olduğu dönemde ekstra gelir elde etti. Resmi kayıtlara göre bakır kablo satışından 680 milyon TL gelir elde edildiği belirtilirken, bu sürecin Türkiye’ye milyarlarca dolar kaybettirdiği iddia edildi.

OTAŞ’ın, Türk bankalarına geri ödemediği krediler nedeniyle 2018 yılından itibaren bankalar TT hisselerini devralarak şirketin yönetimini üstlenmek zorunda kaldı. Bu süreçte bankalar, OTAŞ’ın bıraktığı zararı karşılamaya çalışsa da Türk Telekom’un özelleştirilmesinden kaynaklanan büyük kayıplar hâlâ telafi edilebilmiş değil.