CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, 2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 yılı Kesin Hesap Kanunu Teklifi görüşmeleri kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesine dair değerlendirmelerde bulundu. Sarıbal, tarıma ayrılan desteklerin geçmiş yıllara göre düşüklüğüne dikkat çekerek, iktidarın tarım ve hayvancılık politikalarını sert bir dille eleştirdi.
2025 Bütçesinde Tarım Destekleri Düşük Seviyede
Sarıbal, 2025 bütçesinde tarıma yönelik desteklerin yetersiz olduğunu belirterek, “Gelecek yıl iktidarın tarıma vereceği en düşük destek olacak” ifadelerini kullandı. Türkiye’deki tarım arazilerinin azalmasına dikkat çeken Sarıbal, 2002 yılında 266 milyon dönüm olan üretim alanının 239 milyon dönüme düştüğünü ve 26 milyon dönüm alanın tarım vasfını kaybettiğini belirtti. Türkiye’nin Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH) içindeki tarımın payının, 2002’de %10,2 iken 2024 itibarıyla %5,2’ye gerilediğini vurguladı.
İthalata Bağımlılık Arttı
Türkiye’nin tarım ve hayvancılıkta ithalata bağımlı hale geldiğini ifade eden Sarıbal, hayvancılık sektöründe kullanılan yemin %50’den fazlasının ithal edildiğini belirtti. 2023 yılı içinde canlı hayvan ve kırmızı et ithalatı için 1 milyar 383 milyon dolar harcandığını aktaran Sarıbal, bu rakamın hayvancılık sektörüne ayrılan bütçenin neredeyse iki katı olduğuna dikkat çekti. Sarıbal, “Gelişmiş ülkelerde tarım planlamasında temel araç destekleme politikalarıdır. Ancak Türkiye’de bu oran yıllar içinde azalarak GSMH’nin yüzde 1’inden yüzde 0,5’e geriledi ve 2025 bütçesinde bu oran beşte bire indirildi,” şeklinde konuştu.
Sarıbal, 2025 yılının, AKP iktidarında tarıma en az desteğin ayrılacağı yıl olacağını öne sürerek, “2024 yılında faize ödenecek tutar 1,3 trilyon TL; bu rakam tarıma ayrılan desteğin 14 katı” dedi. Çiftçinin borç yüküne de değinen Sarıbal, çiftçilerin bankalara olan borcunun 2022'de 2,4 milyar TL iken, 2023 Eylül ayı itibarıyla 768 milyar TL’ye çıktığını, bunun 2002’ye göre 320 kat, 2004’e göre 112 kat artış gösterdiğini ifade etti.
Sarıbal, Türkiye’nin tarımsal ihracatı ve TÜİK’in tarım girdi fiyatlarına dair açıklamalarını eleştirerek, “2023 yılı tarımsal ihracatımız 9,6 milyar dolar, ithalatımız ise 13,8 milyar dolar. Aradaki fark 4,2 milyar dolar. Hükümet ihracatta artış olduğunu öne sürse de, Ocak-Eylül 2024 döneminde 1,8 milyar dolarlık açık var,” dedi. Tarım ürünlerindeki fiyat artışlarının da enflasyon oranlarını karşılamadığını belirten Sarıbal, tarımsal girdilerin yüzde 52 arttığına dikkat çekerek, belirlenen artış oranlarının üreticiyi mağdur ettiğini söyledi.
"Bu Bütçe Çiftçinin Değil, İktidarın Bütçesidir"
Bütçede tarıma ayrılan payın %0,8 olduğunu belirten Sarıbal, hayvancılık sektörünün toplam giderlerinin 600 milyar TL olduğunu ancak çiftçiye yalnızca 27 milyar TL destek sağlandığını ifade etti. Sarıbal, “Bu bütçe çiftçinin, halkın bütçesi değil, iktidarın bütçesidir. Çiftçinin sorunları, iktidar değişmeden çözülmeyecektir,” diyerek konuşmasını sonlandırdı.